Daïy toát

Hoïc toát

GV: NGUYỄN PHÚC LỢI

CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC VẬT LÍ NGÀY HÔM NAY ***

LỚP 8

ĐT: 0979 56 89 78
+ Khi ô tô đột ngột rẽ phải do quán tính hành khách chưa kịp đổi hướng ngay được mà vẫn tiếp tục chạy theo hướng cũ nên bị nghiêng người sang trái

Kiểm tra bài cũ

1.Thế nào là hai lực cân bằng ? Dưới tác dụng của hai lực cân bằng vật sẽ chuyển động như thế nào?

2 .Hãy giải thích vì sao khi ngồi trên xe , khi xe rẽ phải thì người ta sẽ ngã về phía trái?

Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
Tai sao mặt lốp xe không làm nhẵn?

Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp

+ Söï khaùc nhau cô baûn giöõa truïc baùnh xe boø ngaøy xöa vaø truïc baùnh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâ toâ ngaøy nay laø . . .
+ Söï khaùc nhau cô baûn giöõa truïc baùnh xe boø ngaøy xöa vaø truïc baùnh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâ toâ ngaøy nay laø ôû choã truïc baùnh xe boø khoâng coù oå bi coøn truïc baùnh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâ toâ thì

coù oå bi. Theá maø phaûi maát haøng chuïc theá kæ môùi taïo neân söï khaùc nhau ñoù.

+ Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em phaàn naøo hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc phaùt minh ra oå bi.
Lực ma sát

BÀI 6:
I. Khi nào có lực ma sát :

BÀI 6: LỰC MA SÁT

THẾ NÀO LÀ LỰC MA SÁT?
I. Khi nào có lực ma sát :

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt

+Lực ma sát là lực xuất hiện tại bề mặt tiếp xúc của các vật, có tác dụng cản trở chuyển động của vật.

+Bóp phanh, vành bánh chuyển động chậm lại là do đâu?
+ Do có lực sinh ra khi má phanh ép lên vành bánh, ngăn cản chuyển động.

+Lực này được gọi là _lực ma sát trượt_.

+ Nếu bóp phanh mạnh, bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường. _Lực ma sát trượt_ đã xuất hiện giữa vật nào và vật nào? Như vậy _lực ma sát trượt_ xuất hiện trong trường hợp nào?
+ Lực ma sát trượt xuất hiện giữa bánh xe và mặt đường.

Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

1. Lực ma sát trượt

+Lực ma sát là lực xuất hiện tại bề mặt tiếp xúc của các vật, có tác dụng cản trở chuyển động của vật.
C1 :Hãy tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật

+Bánh xe ngừng quay trượt trên mặt đường khi thắng mạnh

+Trượt tuyết

+Trục quạt bàn với ổ trục
- Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
I. Khi nào có lực ma sát :

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật
+Do có lực ma sát lăn tác dụng lên hòn bi và cản trở chuyển động của nó.

Fms

- Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?

+Vậy lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác ,có tác dụng cản trở chuyển động lăn của quả bóng

- Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

+Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật
C2: Hãy tìm ví dụ về ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuật
Các ổ bi của bộ phận quay

Bánh xe chạy trên đường

Đẩy vật nặng trên các con lăn
Hình 6.1a

Hình 6.1b

C3:Trong các trường hợp ở hình 6.1 dưới đây, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn?

Có ma sát trượt

Có ma sát lăn
C3: Qua đó em có nhận xét gì về cường độ(độ lớn) lực ma sát trượt, ma sát lăn?

Có ma sát trượt

Có ma sát lăn

Hai trường hợp trên chứng tỏ: độ lớn ma sát lăn rất nhỏ so với ma sát trượt

Người ta chứng minh rằng nếu thay ma sát trượt bằng ma sát lăn có thể giảm ma sát đến 30 lần Hai loại ma sát trượt và ma sát lăn có gì giống nhau ( sinh ra khi nào, tác dụng gì, chiều ra sao?)
Đều sinh ra khi vật này _chuyển động_ trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng _ngăn cản_ chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn _ngược chiều_ chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không?
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

3. Lực ma sát nghỉ:

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

+Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật
HÌNH 6.2
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

3. Lực ma sát nghỉ:

+ Lực ma sát nghỉ sinh ra giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.

+ Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

+ Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật
_Khi tăng lực kéo lên vật thì số chỉ của lực kế tăng dần, nhưng vật vẫn đứng yên. Rút ra nhận xét gì về độ lớn của lực ma sát nghỉ_

Điều này cho biết: Lực ma sát nghỉ có cường độ thay đổi theo lực tác dụng lên vật.
C5: Hãy tìm các ví dụ khác về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuật

Ma sát giữa bàn chân với mặt sàn khi đi tới

Ma sát ở băng truyền tải trong các nhà máy

Ma sát của dây cu-roa
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

3. Lực ma sát nghỉ:

+Lực ma sát nghỉ sinh ra giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.

II.Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

+Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật
a. Ma sát trượt.
b. Ma sát lăn
c. ma sát nghỉ
C6. Hãy nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:

a) Xích xe đạp

b) Ổ bi

c) Đẩy thùng đồ
Biện pháp:

Tác hại:.

a) Xích xe đạp

Lực ma sát trượt làm mòn xích, đĩa.

Tra dầu mỡ thường xuyên.
Lực ma sát trượt của trục làm mòn trục và cản trở chuyển động quay của bánh xe.

Thay bằng trục quay có ổ bi.

b) Ổ bi

Biện pháp:

Tác hại:.
Dùng bánh xe thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn.

Lực ma sát trượt cản trở chuyển động của thùng hàng khi đẩy.

c) Đẩy thùng đồ

Biện pháp:

Tác hại:.
C7. Hãy quan sát các trường hợp sau Hãy nêu lợi ích và tìm cách tăng lực ma sát trong những trường hợp này. Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì?
Làm phấn bám được lên bảng, làm mòn phấn

Tăng độ nhám bề mặt tiếp xúc

Ích lợi:

Cách làm tăng:
Làm vít và ốc giữ chặt vào nhau, làm nóng chỗ tiếp xúc để đốt diêm.

Tạo ren cho ốc và vít, làm nhám bề mặt vỏ diêm

Ích lợi:

Cách làm tăng:
Làm ô tô đứng và di chuyển được ở trên đường một cách an toàn.

Tạo rãnh cho lốp xe, làm phanh cho xe.

Ích lợi:

Cách làm tăng:
I. Khi nào có lực ma sát

BÀI 6: LỰC MA SÁT

1. Lực ma sát trượt:

2. Lực ma sát lăn:

3. Lực ma sát nghỉ:

+Lực ma sát nghỉ sinh ra giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.

II.Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật

+Lực ma sát có thể có hại hoặc có lợi

III. Vận dụng

+Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

+Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật

C8:
C8. Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có lợi hay có hại:
*Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã:
Ma sát có lợi
b. Ô tô đi vào chỗ bùn lầy, có khi bánh xe quay tít mà xe không tiến lên được

Ma sát có lợi
c. Giày đi mãi đế bị mòn:

Ma sát có hại
d. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn cò).

Ma sát có lợi
C9. Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa hoc và công nghệ?
Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi.

- Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dễ dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học, cơ khí, chế tạo máy…
Câu1: Trường hợp nào sau đây lực xuất hiện không phải là lực ma sát?

A. Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.

B. Lực xuất hiện làm mòn đế giầy.

C. Lực xuất hiện khi lò xo bị nén hay bị dãn.

D. Lực xuất hiện giữa dây cuaroa với bánh xe truyền chuyển động.

Khoanh tròn chữ cái đứng trước câu trả lời mà em chọn.

Bài tập

Câu2: Cách nào sau đây giảm được ma sát?

A. Tăng độ nhám của bề mặt tiếp xúc.

B. Tăng lực ép lên mặt tiếp xúc.

C. Tăng độ nhẵn giữa các mặt tiếp xúc.

D. Tăng diện tích bề mặt tiếp xúc.

Khoanh tròn chữ cái đứng trước câu trả lời mà em chọn.

Bài tập