LIÊN HỆ BÀI GIẢNG
Gmail: lamthanhvufa@gmail.com
Giáo viên nào cần bài giảng liên hệ (miễn phí)

NHỚ RỪNG

I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả :
- Thế Lữ ( 1907 – 1989 ), tên thật Nguyễn Thứ
Em
hãyởgiới
thiệu vài nét về nhà thơ
Lễ, quê
Hà Nội.
-Thế
Ông Lữ?
là người đi tiên phong đầu tiên trong
phong trào thơ mới buổi đầu.
- Ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng
Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật( năm
2003)

2/ Tác phẩm :
Bài được
thơ sáng
Bài thơ
sáng tác
tác 1934,
vào
trích
trong
Mấy
vần
thơ,
thời gian
nào?
Trích
trong
tập
- 1940.
tập mới
thơ nào?
Thể thơ gì ?
3/ Thể loại : Thơ 8 chữ

Năm 1934, tác giả làm ở Toà soạn báo Ý
muốn Đông Dương. Từ nhà đi đến chỗ làm phải
đi ngang qua vườn bách thú. Một trưa hè, ngồi
nghỉ ở vườn, tác giả nghe tiếng người làm vườn
uể oải kéo lê bước chân trên đường sỏi, nghe
ghê người lắm và nghĩ con hổ bị giam trong này
thì buồn biết bao nhiêu liền đặt hai câu thơ :
Chú nó trong nắng hè uể oải
Cũng không buồn thương nhớ cảnh rừng xa.
Hôm sau, từ sáng đến trưa nhà thơ đã hoàn
thành xong bài thơ.
GV Phạm Liên

13

3. Bố cục: chia làm 5 đoạn
- Đoạn 1: Tâm
conchia
hổ khi bị nhốt
Bàitrạng
thơ của
được
trong vườn bách
làmthú
5 đoạn, em
- Đoạn 2: Con
hổ
nhớ
lại
cảnh
khi
là
chúa
hãy cho biết nội
tể của muôn loài
dung của mỗi
- Đoạn 3: Con hổ nuối tiếc thời oanh kiệt
đoạn
không còn nữa
-Đoạn 4: Căm giận,khinh ghét cảnh sống
tầm thường, giả dối
-Đoạn 5: Nỗi nhớ rừng lại cháy lên khôn
nguôi của con hổ

NHỚ RỪNG
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
- Hỡi cảnh núi rừng ghê gớm của ta ơi!!!
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
GV Phạm Liên
17

II. Phân tích văn bản:
Đoạn 1 thể hiện
tâm trạng gì của con
hổ trong cảnh giam
cầm ở vườn bách thú ?

Gậm một khối căm hờn
trong cũi sắt

Ta nằm dài trong ngày
tháng dần qua

- Đoạn 1 thể hiện tâm trạng
căm hờn của con hổ trong
cảnh giam cầm ở vườn bách
thú.

Vì sao con hổ có
tâm trạng căm
hờn ?

Khinh lũ người kia ngạo
mạn, ngẩn ngơ

Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự

- Từ chỗ là chúa sơn lâm,
nay bị nhốt trong củi sắt, trở
thành thứ đồ chơi, chịu ngang
bầy cùng bọn gấu, báo dở hơi,
vô tư lự.

Đoạn 4 với giọng
điệu chế giễu, cảnh
vườn bách thú hiện
ra qua cái nhìn của
con hổ là cảnh
như thế nào ?

Những cảnh sửa sang tầm thường
giả dối

- Đoạn 4 với giọng điệu chế
giễu, cảnh vườn bách thú hiện
ra qua cái nhìn của con hổ
thật đáng ghét. Đó là cảnh
thực tại tầm thường giả dối,
không đời nào thay đổi.
 

Qua đoạn 2 và 3, cảnh
giang sơn hùng vĩ của con hổ
ngự trị ngày xưa được tái
hiện như thế nào ?

Nhớ cảnh sơn lâm bóng cả
cây già,

- Đoạn 2 miêu tả cảnh rừng
núi thâm nghiêm với bóng cả
cây già, với tiếng gió gào ngàn,
với giọng nguồn hét núi.
 

Ta bước chân lên dõng dạc,
đường hoàng

Trong cảnh hoang vu dữ dội ấy, chúa
sơn lâm xuất hiện với vẻ đẹp oai phong
lẫm liệt, một tư thế dõng dạc đường
hoàng và nó khẳng định vị trí của mình :
Ta biết ta chúa tể của muôn loài
Giữa chốn thảo hoa không tên không
tuổi
Những câu thơ sống động, giàu chất
tạo hình đã miêu tả chính xác vẻ đẹp uy
nghi, dũng mãnh của chúa sơn lâm.

Có thể nói : Đoạn
thơ thứ 3 là một bộ
tranh tứ bình lộng
lẫy. Vì sao ?

Đêm vàng bờ suối

Bình minh

Ngày mưa

Chiều lênh láng

42

- Đoạn 3 có thể xem như là một bộ tranh
tứ bình lộng lẫy :
+ Cảnh đêm vàng bên bờ suối, hổ say
mồi đứng uống ánh trăng tan
+ Cảnh ngày mưa chuyển bốn phương
ngàn, hổ lặng ngắm giang san ta đổi mới.
+ Cảnh bình minh câu xanh, nắng gội,
chim ca hát như ru ngủ cho nó.
+ Cảnh những chiều lênh láng máu sau
rừng, hổ đợi chết mảnh mặt trời gay gắt.

Đêm vàng bờ suối

Bình minh

Ngày mưa

Chiều lênh láng

44

III. TỔNG KẾT

* Đặc sắc nghệ thuật :
- Cả bài thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn.
- Ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú,
giàu sức biểu cảm
- Dùng nhiều phép tu từ : ẩn dụ, đối lập,
nhân hoá, điệp ngữ, liệt kê, so sánh, nói
quá, câu hỏi tu từ.
- Sử dụng hình tượng nghệ thuật có
nhiều tầng ý nghĩa.
GV Phạm Liên

46

* Nội dung:

M­în lêi con hæ bÞ nhèt ë v­ên b¸ch thó
®Ó diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i
tÇm th­êng, tï tóng vµ niÒm khao kh¸t tù
do m·nh liÖt. Bµi th¬ ®· kh¬i gîi lßng yªu
n­íc thÇm kÝn cña ng­¬ig d©n mÊt n­íc th­ë
Êy.

GV Phạm Liên

47

III/ Tổng kết :
1.Nghệ thuật: Vần thơ đầy cảm xúc
lãng mạn, giàu hình ảnh
2.Nội dung: Thế Lữ mượn lời con hổ
bị nhốt ở vườn bách thú để diễn tả
sâu sắc nổi chán ghét thực tại tầm
thường, tù túng và niềm khao khát
tự do mảnh kiệt

DẶN DÒ
- Đọc kĩ, tìm hiểu sâu hơn một vài chi tiết
biểu cảm của bài thơ.
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Soạn bài : Ông đồ
+ Tìm hiểu hình ảnh ông đồ già ở 4 khổ thơ
đầu.
+ Tìm hiểu tấm lòng nhà thơ ở khổ thơ
cuối.
+ Tìm hiểu nghệ thuật bài thơ.

LIÊN HỆ BÀI GIẢNG
Gmail: lamthanhvufa@gmail.com
Giáo viên nào cần bài giảng liên hệ (miễn phí)