Ông đồ

- Vũ Đình Liên -

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả
- Vũ Đình Liên (1913 – 1996) , quê ở Hải
Dương
- Là một trong những nhà thơ đầu tiên của
phong trào Thơ mới . Một số bài thơ của
ông : Ông đồ , Vũ Đình Liên,…
- Thơ của ông nặng lòng thương người và
niềm hoài cổ

2. Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: Khổ 1 viết năm 1935, mùa xuân năm 1936 mới hoàn
thiện nốt 4 khổ tiếp theo
Vị trí: Là bài thơ tiêu biểu nhất của Vũ Đình Liên
Thể thơ: 5chữ-ngũ ngôn
Hai khổ đầu: Hình ảnh ông đồ thời đắc ý
Bố cục: 3 phần

Hai khổ tiếp: Hình ảnh ông đồ thời tàn
Khổ cuối: Nỗi lòng của tác giả

II. Đọc hiểu văn bản

1. Hình ảnh ông đồ thời đắc ý
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực Tàu, giấy đỏ
Bên phố đông người qua.
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài:
“Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa, rồng
bay”.

Trình bày hình ảnh
ông đồ thời đắc ý

a. Bối cảnh xuất hiện:
- Thời gian: hoa đào nở  Báo hiệu Tết đến, xuân về
- Không gian: bên hè phố, đông người qua lại.
 Ông đồ có mặt vào giữa mùa đẹp, vui nhất, hạnh phúc
nhất của con người, trong khung cảnh tấp nập, đông vui
khi Tết đến, xuân về.

b. Hình ảnh ông đồ
- Bày mực tàu, giấy đỏ ...  Viết câu đối – Phong tục ngày Tết
ở nước ta xưa kia.

- Nghệ thuật: Cặp từ “mỗi…lại…” và hình ảnh sóng đôi “hoa
đào – ông đồ”
 Quy luật tuần hoàn của thời gian, không gian và con người
 Sự tồn tại của ông đồ trong xã hội là không thể thiếu, góp
phần làm nên nét đẹp văn hoá truyền thống dân tộc

c. Tài năng của ông đồ
- Bao nhiêu: gợi hình ảnh người đến thuê viết rất đông.
- Tấm tắc: biểu đạt sự thán phục, trân trọng tài nghệ của ông.
Nghệ Phép hoán dụ (hoa tay) + Phép so sánh + Sử dụng
thuật:
thành ngữ “phượng múa rồng bay”
 Làm nổi bật vẻ đẹp trong nét chữ của ông
 Ông đồ được mọi người quý trọng, ngưỡng mộ.

Sau khi đọc hai khổ thơ đầu,có người cho rằng:

Đây là những ngày huy hoàng đắc ý nhất của ông đồ. Nhưng lại có
người bảo rằng: Ngay từ đầu bài thơ đã cho ta thấy những ngày tàn
của Nho học và thân phận buồn của ông đồ. Ý kiến của em như thế
nào trước hai nhận định trên?

2. Hình ảnh ông đồ thời tàn
Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng
trong nghiên sầu...
Ông đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường không ai hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay

 Câu hỏi tu từ: “Người thuê viết nay đâu?”
 Buồn tủi, xót xa
 Nhân hóa: “Giấy đỏ buồn …. Nghiên sầu”
 Nỗi buồn, xót xa thấm đẫm vào những vật vô tri
vô giác
 Đối: “… vẫn ngồi đấy/…. không ai hay”
 Sầu tủi, lạc lõng, cô độc

“Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay”
 Lá vàng  Ẩn dụ  Gợi sự tàn tạ, buồn bã, rơi rụng 
Báo hiệu một sự tàn tạ của nền Nho học
 Mưa bụi  Gợi sự lạnh lẽo, ảm đạm, thê lương
 Tả cảnh ngụ tình
 Nhấn mạnh nỗi buồn, sự cô đơn của ông đồ

3. Nỗi lòng của tác giả
Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?

Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa

 Đối
 Kết cấu đầu cuối
tương ứng
 Niềm xót xa, thương
cảm

Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?
 Người muôn năm cũ: thế hệ nhà Theo
Những
nho, em,
những
người yêu chữ Nho
người muôn năm cũ
ai? sinh
Hồn ởhoạt
đây chỉ
 Hồn: Hồn nhà nho, hồn của lànét
văn hóa truyền
gì?
thống tốt đẹp, lâu đời

 Câu hỏi tu từ như gieo vào người đọc nỗi ngậm ngùi, tiếc
nuối khôn nguôi

III. Tổng kết

Nghệ thuật

- Ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị
mà giàu sức gợi hình, gợi cảm
- Kết cấu tương phản, đầu cuối tương
ứng, sử dụng hiệu quả các biện pháp
tu từ

- Niềm cảm thương chân thành
với một lớp người đang tàn tạ
Nội dung

- Tiếc nuối những giá trị tinh
thần tốt đẹp đang bị lãng quên